انواع مدل های کسب و کار
یکی از مفاهیم پایه ها و بسیار مهم در هر کسب و کاری، به ویژه در کسب وکارهای مبتنی بر وب و نرم افزاری مدل کسب و کار است. یک مدل کسب و کار ابزاری است که سازمان و بنگاه تجاری به وسیله آن می تواند درآمد و سود به دست آورد. مدل کسب و کار در واقع خلاصه ای از روشی است که شرکت قصد دارد به مشتریان خود خدمات ارائه دهد و شامل برنامه ریزی در دو مرحله استراتژی و پیاده سازی است. برای شروع هر کسب و کاری باید یکی از مدل های کسب و کار آماده و آزمایش شده یا ترکیبی از آنها را انتخاب کرد یا مدلی را مخصوص کسب و کار مورد نظر به طور سفارشی طراحی کرد و از آن استفاده کرد. مدل‌های کسب و کار مانند یک نقشه راه هستند.
مدل های کسب و کار چیست؟
اولین قدم در ایجاد هر تجارتی، انتخاب سنجیده مدل های کسب و کار مطابق با آن است. مدل های کسب و کار یک ساختار مفهومی برای پشتیبانی از محصول یا شرکت هستند. در واقع کلیه فرآیندها و خط‌مشی‌های کاری که یک شرکت برای رسیدن به اهدافش اتخاذ و دنبال می‌کند، بخشی از یک مدل کسب‌وکار است. مدل های کسب و کار باید قابلیت این را داشته باشند به خوبی پاسخ دهند که مشتری مورد نظر کیست و شرکت چه ارزشی، چگونه و با چه هزینه‌هایی می‌تواند برای او ایجاد کند. به زبان ساده‌تر مدل های کسب و کار توضیح می‌دهند که یک شرکت چرا و با چه هدفی ایجاد شده و قابلیت این را دارد که چه ارزشی را و چگونه برای مشتری ایجاد کند. استفاده گسترده از مدل‌های تجاری با ظهور رایانه‌های شخصی شکل گرفت؛ به دلیل اینکه این اجازه را به افراد می‌داد که مدل‌های مختلف یک کسب‌وکار را ایجاد و آزمایش کنند. تا قبل از شکل‌گیری رایانه‌ها، کسب‌وکارها به طور تصادفی و بدون آزمایش قبلی ایجاد می‌شدند.
بخش های کلی یک مدل کسب وکار
هر چیزی که مربوط به طراحی و شناخت مدل است.
هر چیزی که مربوط به پروسه فروش محصول (پیدا کردن مشتری تا توزیع محصول) است.
هر چیزی که مربوط به نحوه پرداخت مشتری و نحوه کسب سود و درآمد است.
انواع مدل های کسب و کار
با توجه به کسب‌وکارهای متفاوت، مدل های کسب و کار طراحی می‌شوند. هر مدلی با توجه به نحوه ارتباط با مشتری، فروش، کسب درآمد و… متفاوت است. در بیشتر مواقع برای راه‌اندازی و شروع کسب وکار به طراحی و ایجاد مدلی جدید نیاز نیست و می‌توان از مدل های کسب و کار موجود استفاده کرد؛ چون مدل‌های موجود نمونه موفقی برای کسب‌وکارهای مشابه هستند.
مدل تولید کننده: در این نوع از مدل های کسب و کار، تولیدکنندگان محصولات اولیه را از مواد اولیه تهیه می‌کنند و آنها را به دو صورت به فروش می‌رسانند؛ یا به طور مستقیم به خود مشتریان و یا به طور غیر مستقیم به کمک واسطه‌ها می‌فروشند.
مدل توزیع کنندگی: این مدل تولیدکننده را به خریدار وصل می‌کند. خریداران ممکن است عموم مردم یا خرده‌فروشان باشند.
مدل خرده فروشی: در این مدل، خرده‌فروش پس از خرید محصولات، آن را برای فروش در اختیار همه می‌گذارد.
مدل اعطای حق امتیاز: حق امتیاز مدل های کسب و کار می‌تواند برای تولیدکننده، توزیع‌کننده یا خرده‌فروش باشد. حق امتیاز دادن به این صورت است که یک تجارت دستورالعمل راه‌اندازی کسب‌وکار موفق خودش را در ازای مبلغی به دیگری می‌فروشد. استفاده از این مدل در صنعت رستوران داری رواج دارد.
مدل آجر و ملات: این مدل، یک الگوی تجاری سنتی است که در آن خرده‌فروشان، عمده‌فروشان و تولیدکنندگان در یک دفتر، مغازه یا فروشگاهی به صورت چهره به چهره با مشتریان خود سروکار دارند و به فروش محصولات می‌پردازند. منظور از اسم‌گذاری این مدل، اشاره به مفهوم فیزیکی فروشگاه است.
مدل تجارت الکترونیک: الگوی تجارت الکترونیکی، مدل سنتی تجارت آجر و ملات است.کسب وکاری که از این مدل استفاده می‌کند، بر فروش محصولات با ایجاد فروشگاه مجازی تمرکز دارد. در این مدل با استفاده از اصول دیجیتال مارکتینگ می‌توان فروش بیشتری داشت و به سود مورد نظر دست پیدا کرد.
مدل آجر و کلیک: این مدل، ترکیبی از دو مدل بالا است و کاربرد بسیار زیادی دارد. شرکتی که هم حضور آنلاین و هم آفلاین داشته باشد، به مشتریان این امکان را میدهد؛ که در حالی که می توانند سفارش خود را بصورت آنلاین انجام دهند، کالاهایی را از فروشگاه‌ها خریداری کنند. این مدل این اختیار را فراهم می‌کند که مشتریانی که از فروشگاه‌ها دور هستند به راحتی به طور آنلاین محصول دلخواه را خریداری کنند.
مدل نیکل و دیم: در این مدل، کالایی که برای مشتریان ارائه می‌شود، بسیار مقرون به صرفه بوده و تاکید آن بر کم کردن هزینه‌ها تا حد ممکن و ارائه محصول با نازل‌ترین قیمت نسبت به رقبا است. در این مدل برای هر خدمت اضافی که انجام می‌شود، مبلغ مشخصی باید پرداخت شود.
مدل اشتراکی: اگر هزینه‌های خرید مشتری زیاد باشد، این مدل تجاری می‌تواند مناسب‌ترین گزینه باشد. مدل های کسب و کار اشتراکی این امکان را میدهد تا مشتریان بیشتر از یک قرارداد نگه داشته و از طریق خریدهای مکرر وفادار شوند. در این مدل مشتریان می‌توانند با ثبت‌نام و یا خرید اشتراک‌های متفاوت مثلا ماهانه یا سالانه به خدمات ارائه شده دست پیدا کنند.
مدل تبلیغاتی: اصول این مدل بر تولید محتوا در فضای اینترنت استوار است. با افزایش تقاضا برای محصولات و خدمات رایگان در اینترنت، مدل های کسب و کار تبلیغاتی روز‌به‌روز بیشتر رشد می‌کنند. در این مدل اطلاعات به صورت رایگان ارائه می‌شود اما همراه با تبلیغات است که هزینه آن توسط حامیان مالی مشخص‌شده پرداخت می‌شود.
مدل بازارهای آنلاین: بازارهای آنلاین فروشندگان مختلف را در یک پلتفرم جمع می‌کنند؛ تا با یکدیگر به رقابت بپردازند و همان محصول و خدمات را با قیمت‌های رقابتی ارائه دهند. این بازار نام تجاری خود را بر روی موارد مختلفی (مانند تحویل رایگان یا به موقع درب منزل و …) بنا می‌کند و از هر فروش انجام شده بر روی سکوی خود، سود کمیسیون می‌گیرد. در این مدل، بازارها راهی هستند برای ارتباط بهتر با فروشندگان.
مدل دراپ شیپینگ: دراپ‌شیپینگ نوعی الگوی تجارت الکترونیکی است که در آن هیچ کالایی موجودی ندارد بلکه صرفا یک فروشگاه است، بدین صورت که کالای واقعی توسط فروشندگان شریک ارائه می‌شود و فروشگاه به محض دریافت سفارش از مشتری نهایی، سفارش را دریافت می‌کند. این فروشندگان شریک سپس محصولات را مستقیماً به مشتری تحویل می‌دهند. در واقع در اینجا فروشگاه فقط وظیفه سفارش‌گیری و فروش را به عهده دارد.
مدل منبع یابی گروهی: مدل تجاری منبع‌یابی گروهی باعث می‌شود تا کاربران به ایجاد ارزش ارائه شده کمک کنند. مثلا یک شرکت در شرایط خاصی که تلاش می‌کند مشکلی را حل کند، از افراد کمک می‌خواهد که برای آن راه‌حل مناسبی پیدا کنند و به شرکت بدهند. البته باید جایزه‌ای هم در نظر گرفته شود که افراد به همکاری ترغیب شوند. این مدل تجاری غالباً با سایر مدل های کسب و کار و درآمد ترکیب می‌شود تا یک راه‌حل نهایی برای کاربر ارائه دهد.
مدل دسترسی بالا: این مدل یکی از تعامل‌های انسانی است. در اینجا رابطه بین فروشنده و مشتری تأثیر بسزایی در کل درآمدهای شرکت دارد. کسب‌وکارهایی که دارای این مدل تجاری هستند با اعتماد و اعتباری که از مشتریان خود می‌گیرند سودآوری می‌کنند.
مدل دسترسی اندک: برعکس مدل بالا، این مدل نیاز به حداقل کمک یا مداخله انسانی در پروسه فروش محصول یا خدمات دارد. وقتی یک شرکت مجبور نباشد یک نیروی فروش عظیم را حفظ کند، هزینه‌هایش کاهش می‌یابد، هرچند که چنین شرکت‌هایی برای کاهش بیشتر مداخلات انسانی در عین بهبود تجربه مشتری در همان زمان، بر بهبود فناوری مورد استفاده تمرکز می‌کنند.
مدل فریمیوم: در این مدل شرکت سطحی از محصول یا خدمت را به صورت رایگان در اختیار مشتریان قرار میدهد و اگر مشتری خواهان سطح پیشرفته تر آن باشد، باید مبلغی را پرداخت کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد مشاوره کسب و کار خود از مشاورین مرکز آمایش سلامت سرزمین کمک بگیرید.
مطالب مرتبط:
- بوم مدل کسب و کار چیست؟
- کسب و کار مجازی چیست؟
- انواع راه های کسب درآمد
- کسب و کار اینترنتی بدون سرمایه
- بیزینس پلن استارتاپ
- بوم مدل کسب و کار چیست؟
- کسب وکار و انواع آن
- کسب و کار اینترنتی چیست؟مزایاومعایب آن
- کسب و کار نوپا چیست؟و ویژگی های آن
- طرح کسب و کار چیست؟
ارسال پاسخ
آخرین اخبار
